کامل ترین تکنیک های سازدهنی به همراه نحوه اجرا

سازدهنی ساز بسیار محبوبی است که به خاطر سبکی و قابلیت جابجایی راحت آن و از طرفی صدای خاص و دلنشینش باعث شده تا طرفداران زیادی را به خود جلب کند ، نواختن و یادگیری سازدهنی کار خیلی راحتی است فقط کافی است یک ساز تهیه کنید و در یک کلاس اصولی سازدهنی ثبت نام نمایید تا بتوانید پس از چند ترم کوتاه آهنگ هایی که دوست دارید را بنوازید اما برای نواختن حرفه ای تر سازدهنی تکنیک هایی وجود دارد که باعث می شود زیبایی آن دو چندان شود امروز قصد داریم تا به معرفی کامل ترین تکنیک های سازدهنی بپردازیم.

سازدهنی

سازدهنی یا همان هارمونیکا سازی با پیشینه بسیار طولانی است.

نخستین سازدهنی ها شاید با شکل امروزی آن تفاوت های زیادی داشته اند اما به مرور زمان نواقص آن بر طرف شده و سازی که امروز به عنوان هارمونیکا یا سازدهنی می شناسیم سازی کامل است که قابلیت اجرای تمامی آهنگ ها در همه سبک ها را دارد.

نواختن سازدهی های امروزی بسیار راحت تر شده است و از سویی با یادگیری تکنیک های سازدهنی می توانید نسبت به سازهایی دیگر تفاوت هایی در اجرای با حس آهنگ ها داشته باشید.

ضرورت یادگیری تکنیک های سازدهنی

سازدهنی سازی است که قابلیت های فراوانی دارد بخشی از این قابلیت ها در اجرای زیبا تر آهنگ ها بستگی به اجرای تکنیک های سازدهنی دارند.

اگر یک آهنگ یا قطعه را همان طور که هست بنوازید شاید کمی بی روح به گوش برسد در حالی که سازدهنی این قابلیت را دارد که بتوان با اجرای تکنیک های مختلف به آهنگ ها روح بخشید.

این تکنیک ها همان چیزهایی هستند که گاهی شاید شنونده اصلا متوجه اجرای آن ها نشود اما در زیبایی دو چندان یک آهنگ بسیار تاثیر گذار هستند.

در واقع وقتی آهنگی را می شنویم که قبلا هم شنیده بودیم گاهی حس متفاوتی به ما می دهد و این دقیقا همان کاری است که تکنیک های سازدهنی انجام می دهند.

پس از یادگیری و اجرای آن ها قافل نشوید.

تمامی تکنیک های سازدهنی به علاوه نحوه اجرای صحیح آن ها در کلاس سازدهنی در آموزشگاه منظومه آموزش داده می شود.

تکنیک های سازدهنی

در کل تکنیک های سازدهنی به سه دسته کلی تقسیم می شوند.

• تکنیک هایی که در نت ها ارتعاش ایجاد می کنند
• تکنیک هایی که با نت های دیگر انجام می شوند
• تکنیک هایی که با اسلاید انجام می شوند
• و تکنیک هایی که در صدا تغییر ایجاد می کنند

• تکنیک هایی که در نت ها ارتعاش ایجاد می کنند ( ویبره )

ارتعاش در نت ها یا همان ویبره در صدا تکنیکی است که در آن نوازنده یک نت را به جای آن که کشیده و خشک شنیده شود با یک ارتعاش در صدا تغییر می دهد.

ویره خود به چند شکل قابل اجرا است :

ویبره با دست

این ویبره به نحوی اجرا می شود که دست ها در قسمت پایینی ساز باز و بسته می شوند تا صدای خروجی را با ارتعاش کنند.

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک لازم است تا دست را در قسمت خروجی ساز کاملا بسته نگه دارید به صورتی که با باز کردن آن بتوانید تغییر صدا را بشنوید و سپس این کار را مکررا انجام دهید.

ویبره با دهان

ویبره با دهان به این صورت است که با باز و بسته کردن دهان در واقع صدای ورودی به ساز را با نوسان در ساز ایجاد می کنید که خود باعث لرزش در صدا می گردد

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک به گونه ای بنوازید که همزمان دهان را هم بتوانید باز و بسته کنید تا تغییر صدا ایجاد شود.

ویبره با زبان

در این نوع از ویبره با تغییر در شکل زبان در داخل دهان و رفت و برگشت آن می توانیم به نوعی لرزشی خاص در صدای ساز ایجاد کنیم.

نحوه اجرا : برای اجرا کافی است موقع نواختن ساز زبانمان در دهان بچرخانیم و تکان دهیم.

ویبره با گلو

در این نوع ویبره که نسبت به دوتای قبلی کمی سخت تر است نوازنده با گلو صدای ویبره را تولید می کند که معمولا برای نت های کوتاه تر کاربرد دارد.

نحوه اجرا : با باز و بسته کردن سریع گلو این تکنیک را می توان اجرا کرد البته هر تکنیکی نیاز به تمرین کافی دارد برای این کار می توانید از استاد خود نیز کمک بگیرید.

ویبره با دیافراگم

این نوع ویبره که از روش بالایی نیز سخت تر است با باز و بسته کردن سریع دیافراگم صورت می گیرد.

نحوه اجرا : برای اجرای تکنیک ویبره با دیافراگم بهتر است نخست درست بنشینید و سپس سعی کنید هوا را با استفاده از دیافراگم خود قطع و وصل نمایید تا تغییر صدا را حس کنید.

• تکنیک هایی که با نت های دیگر انجام می شوند

در این نوع از تکنیک های سازدهنی نوازنده با اضافه کردن نت های دیگر در کنار نت های اصلی در واقع به نت ها زینت می بخشد تا صدا به شکلی متفاوت و زیبا تر شنیده شود. در هر صورت اما هر نتی هم قابلیت اضافه شدن به نت های اصلی را ندارد.

اسلاید یا سرش

در این تکنیک که به تکنیک اسلاید معروف است فاصله نت هایی که بین دو نت هستند نواخته می شود برای اجرای این تکنیک باید دو نت با فاصله از هم داشته باشیم و تمامی سوراخ های بین آن دو را می نوازیم فقط باید دقت داشت که دو نت باید یا به صورت دمیدنی باشند و یا مکش.

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک دو نتی را که از هم فاصله دارند انتخاب می کنیم و اگر هر دو دمیدنی بودند نت های دمیدنی سر راه آن دو را می نوازیم و اگر مکشی بودند نت های مکشی سر راه آن دو را می نوزایم.

گلیساندو

این تکنیک به تکنیک قبلی یعنی اسلاید بسیار نزدیک است با این تفاوت در در تکنیک اسلاید فقط نت های دمش و یا فقط مکش اجرای می شدند و در این تکنیک هم نت های مکش و هم نت های دمش هر دو اجرا می شوند.

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک نیز باید دو نت با فاصله از هم پیدا کرد و به ترتیب نت های سر راه را نواخت مثلا اگر دو نت ما نت ( ر ) و (سی ) باشد به ترتیب پس از اجرای نت ( ر ) ما نت های می فا سل لا را نیز می نوازیم تا به نت ( سی ) برسیم فقط باید دقت داشت که معمولا اجرای آن نت ها به صورت نت دو لا چنگ و تند است.

گزش یا موردنت

در این تکنیک که یکی از مهم ترین تکنیک های سازدهنی است ما نت پایه را ملاک قرار می دهیم و یک نت بالاتر و یا یک نت پایین تر آن را نیز می نوازیم و سپس به نت پایه بر می گردیم به این ترتیب فقط نت بالا و یا پایین لحظه ای بین دو بار نت اصلی شنیده می شوند.

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک پس از انتخاب نت پایه ما نت اصلی را می نوازیم و با سرعت به نت بالاتر آن رفته و بر می گردیم این کار را با نت پایین تر هم می توان انجام داد. مثلا اگر قرار است نت ( فا ) را اجرا کنیم آن را این گونه می نوازیم ( فا سل فا ) و اگر بخواهیم با نت پایین آن را اجرا کنیم می نوزایم ( فا می فا )

 

• تکنیک هایی که با اسلاید انجام می شوند

اشاره

این مورد یکی از تکنیک های سازدهنی بسیار مهم در سازدهنی کروماتیک است و به نوعی با تکنیک بالا که در آن به نت بالاتر اشاره می شود شبیه است ولی با این تفاوت که فقط با نیم پرده بالاتر یک نت انجام می شود همانطور که می دانید با نگه داشتن کلید می توانیم نت های نیم پرده بالاتر را روی سازدهنی اجرا کنیم و با گرفتن کلید می توان این تکنیک را انجام داد.

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک نتی را که قرار است روی آن اجرا کنیم انتخاب می کنیم و ابتدا خود نت را اجرا کرده و سپس یکبار کلید را می گیریم و رها می کنیم مثلا اگر نتی که می خواهیم روی آن این تکنیک را بزنیم نت لا باشد به این صورت اجرا می شود لا لادیز لا .

تریل

در این تکنیک باز هم از کلید استفاده می کنیم ولی فرق آن با تکنیک قبلی این است که در تکنیک اشاره کلید یک بار زده می شود ولی در تکنیک تریل کلید چند بار زده می شود.

نحوه اجرا : برای اجرای تکنیک تریل نخست نت را انتخاب می کنیم دقت داشته باید نتی که انتخاب می کنیم نسبت به تکنیک قبلی باید نت طولانی تری باشد که معمولا زمان بیشتری به خود اختصاص می دهد و سپس چندین بار آنقدر که کشش نت به ما اجازه می دهد کلید را روی آن نت زده و رها می کنیم.

نیم اسلاید

در این تکنیک نوازنده با نگهداشتن بخش کوچکی از کلید اقدام به ایجاد صدایی متفاوت می کند که خود در صدا تغییراتی انجام می دهد و در برخی موارد می تواند بسیار جذاب باشد.

نحوه اجرا :  برای اجرای این تکنیک کافی است روی نت یا نت هایی که قصد دارید این کار را انجام دهید کلید را نه کامل بلکه به میزان ده یا بیست درصد روی نت نگه دارید به این ترتیب نت اصلی ما همان پایه خواهد بود منتها کمی با کلید شنیده می شود.

•  تکنیک هایی که در صدا تغیر ایجاد می کنند

دوبل نت

در تکنیک دوبل نت که از تکنیک های سازدهنی معمول در همه انواع سازدهنی است نوازنده نت را به صورت دو صدایی اجرا می کند و که معمولا با سوراخ بعدی و یا سوراخ قبلی همزمان شنیده می شود این تکنیک نیاز به مهارت زیادی دارد تا بتوان صدایی جذاب تولید کرد.

نحوه اجرا : برای اجرای آن نیز کافی است کمی لب ها را به سمت سوراخ بعدی و یا سوراخ قبلی بیشتر باز کنید تا صدا به صورت دو نت همزمان شنیده شود.

اکتاو

این تکنیک نیز از تکنیک های سازدهنی محسوب می شود که نسبت به بقیه اندکی دشوار تر و حرفه ای تر است و در واقع دو نت همنام از دو اکتاو مختلف با هم شنیده می شوند.

نحوه اجرا :  برای اجرای این تکنیک با لب ها بیشتر از حد معمول باز شوند تا دو نت اکتاو را در بر بگیرد و بعد به وسیله زبان نت های ما بین آن دو پوشانده می شود تا فقط همان دو نت هم نام به گوش برسد.

زبان

در این تکنیک نوازنده با تغییراتی که در زبان ایجاد می کند صدای ساز را اندکی متفاوت می کند تا صدای خروجی به گونه ای جذاب تر شنیده شود تکنیک هایی که به زبان مربوط می شود می تواند با ادای کلماتی مانند وا وا یا یو یو باشد.

نحوه اجرا : برای اجرای این تکنیک کافی است زبان را در دهان به گونه ای بچرخانید که انگار می خواهید کلمه واه یا یو را به زبان بیاورید و همزمان نت مورد نظرمان را نیز می نوازیم.

بند

و اما تکنیک بند از مهم ترین و حرفه ای ترین تکنیک های سازدهنی که برای اجرای آن به تمرین زیادی نیاز خواهید داشت و آن هم به این صورت است که به نزدیک یا دور کردن زبان با سقف دهان بایستی خروجی هوا را به گونه ای گردانیم که صدای نت از جایگاه اصلی خودش خارج شود البته در اینجا تغییر بایستی خیلی دقیق صورت بگیرد اما بند از تکنیک های خاصی است که روی سازدهنی بسیار زیبا می شود.

نحوه اجرا : برای اجرای تکنیک بند بایستی زبان را به سقف دهان بسیار نزدیک کنید و سپس دور کنید و آنقدر این کار را انجام دهید تا بتوانید صدایی متفاوت تولید نمایید برای اجرای درست تر آن بهتر است از استاد حود کمک بگیرید.

این مطلب با کمک از راهنمایی ها استاد مهدی زنگنه نگاشته شده است.