کوک بودن هر سازی در نواختن درست و اصولی آهنگ ها بسیار حائز اهمیت است به همین دلیل شما نوازنده هر سازی باشید ، بایستی از کوک بودن سازتان مطمئن شوید. امروز قصد داریم درباره نحوه کوک کردن سازدهنی بیشتر بدانیم. و بدانیم که اصلا چگونه می توان ساز ناکوک را از ساز کوک تشخیص داد و اگر سازدهنی کوک نباشد باید دقیقا چکار کنیم.
کوک سازدهنی چیست ؟
منظورمان از کوک در هر سازی این است که نت مورد نظر دقیقا همان صدایی را تولید کند که قرار است شنیده شود.
مثلا اگر یک سیم گیتار روی نت می تنظیم می شود بایستی همیشه صدای نت می را بدهد. و اگر کمی پایین تر یا بالاتر باشد و یا اگر اصلا نت دیگری را نشان بدهد آن ساز کوک نیست.
سازدهنی هم همین طور است یعنی هر سوراخ طوری تنظیم شده که صدای نت خاصی را بدهد.
این صدا در سازدهنی های مختلف فرق دارد مثلا در سازدهنی های کروماتیک سوراخ یک صدای نت دو را تولید می کند. و در بسیاری از سازدهنی های دیاتونیک هم همین طور است در ادامه ولی به علت این که معمولا سازدهنی های دیاتونیک روی گام های مختلفی ساخته می شوند ممکن است نت ها با یکدیگر متفاوت باشد.
حال اگر در اثر نواختن یا ضربه و … تیغه مورد نظر دیگر صدای دقیق و درست آن نت را تولید نکند اصطلاحا صدای ساز ناکوک می شود.
ابزار کوک سازدهنی
نحوه کوک کردن سازدهنی
کوک کردن برخی سازها بسیار راحت است مانند گیتار که با چرخاندن گوشی مورد نظر هر سیم را می توان به سمت نت بالاتر و یا پایین تر کوک کرد.
البته سازدهنی این مزیت را دارد که کوک ساز ثابت است و مانند گیتار یا سازهای دیگر به راحتی از کوک خارج نمی شود. و بسیار به ندرت پیش می آید که ساز ناکوک شود.
اما اگر این اتفاق بیوفتد نحوه کوک کردن هارمونیکا یا سازدهنی را باید بدانیم و البته یادآور می شویم که این کار معمولا بایستی توسط یک سرویس کار مطمئن انجام شود و اگر وارد نیستید اصلا این کار را خودتان انجام ندهید.
برای این کار زمانی که سرویس کار ساز را باز می کند به سراغ تیغه صدای مورد نظر می رود .
تیغه ها این طور است که از یک طرف پرچ شده و از طرف دیگر آزاد است ، سرویس کار برای کوک کردن سازدهنی تیغه مورد نظر را با ابزار مخصوص سوهان بسیار کم می تراشد تا به کوک مورد نظر برسد.
چطور سازدهنی از کوک خارج می شود ؟
عمده موردی که باعث می شود سازدهنی از کوک خارج شود بی کیفیت بودن تیغه های ساز است . معمولا اگر کیفیت تیغه های ساز خوب باشد نوازنده نمی تواند به راحتی آن را از کوک خارج کند. و گاهی حتی سازها از ابتدای خرید کوک نیستند. به همین دلیل سعی کنید حتما سازدهنی با کیفیت مناسب تهیه کنید و حتما برای تهیه ساز با استادتان مشورت نمایید.
مورد بعدی ضربه به ساز است. زمانی که ساز از دستتان بیوفتد یا ضربه بخورد می تواند کوک برخی تیغه را به هم بزند. مورد مهم دیگر استفاده نادرست و نحوه نوازندگی غیر اصولی است.
مورد دیگر استفاده زیاد و نابجا از برخی تکنیک های سازدهنی است که می تواند تیغه ها را از کوک خارج کند.
چگونه خودم سازدهنی را کوک و سرویس کنم ؟
نحوه کوک کردن سازدهنی معمولا کار حساسی است که نیاز به تبحر و البته ابزار خاصی دارد. و چون به ندرت پیش می آید که ساز از کوک خارج بشود به همین دلیل توصیه می کنیم، برای کوک سازدهنی به سرویس کار مطمئن مراجعه کنید و خودتان این کار را انجام ندهید.
اما از آنجایی که یک نوازنده بد نیست که نحوه کوک و سرویس ساز خودش را بلد باشد ، می توانید با تهیه ابزار مورد نظر و البته یادگیری نحوه کوک ، این کار را خودتان انجام دهید.
در آموزشگاه منظومه ما دوره های یادگیری نحوه کوک ، رگلاژ و سرویس سازدهنی را برگزار می نماییم ،که می توانید با تماس با شماره های آموزشگاه از شرایط این جلسه اطلاع پیدا کنید.
