((میزان ))آموزش اصطلاحات رایج در موسیقی 3
میزان : به تقسیم بندی کردن نت ها بر اساس تعداد ضرب هایشان میزان می گویند. برای نشان دادن میزان از دو عدد یکی در بالا و یکی در پایین استفاده می کنند. که در اصطلاح به آن میزان نما می گویند . عدد بالایی نشان دهنده تعداد نت و عدد پایینی نشان دهنده نوع نت می باشد.
مثلا اگر میزانی 4/4 باشد، یعنی چهار نت در هر میزان وجود دارد که هر نت یک سیاه می باشد. البته می شود به جای چهار سیاه در هر میزان معادل آن نیز وجود داشته باشد ، مثل دو سفید یا یک گرد و یا هشت چنگ .
انواع میزان
1 – میزان های ساده
2 – میزان های ترکیبی
3 – میزان های مختلط(پیچیده یا لنگ)
میزان های ساده :
معروف ترین و پر کاربرد ترین میزان های ساده میزان 2/4 و 3/4 و 4/4 می باشند. این نوع میزان ها را می توان جزو پر کاربرد ترین میزان ها در سراسر دنیا در دوره های مختلف موسیقی ائم از کلاسیک ، رومانتیک ، باروک، و …. بوده اند. به عنوان مثال می توان آهنگ ای ایران اثر روح الله خالقی را در این میزان دسته بندی کرد یا آهنگ معروف مارش ترکی اثر موتسارت نیز در این میزان قرار می گیرد.
میزان های ترکیبی : میزان هایی که در آنها واحد ضربه نت چنگ می باشد ، و این میزان ها قابل تقسیم به عدد سه می باشند ، مثل میزان 6/8 که در آن هر میزان قابل تقسیم به دو قسمت و هر قسمت شامل سه نت چنگ می باشد. معروف ترین مثالی که می توان برای میزان ترکیبی نام برد ، عبارت است از آهنگ معروف و زیبای دزدان دریایی کارائیب که در میزان 12/8 تنظیم شده است. یا آهنگ زیبا و جاودانه جان مریم.میزان های معروف ترکیبی عبارتنداز 6/8 و 9/8 و 12/8 .
میزان های لنگ : هر میزانی که ساده و ترکیبی نباشد ، را می توان لنگ به حساب آورد . به عبارتی دیگر میزان های ساده قابل تقسیم به دو و سه می باشند و میزان های ترکیبی قابل تقسیم به سه، ولی میزان های لنگ هم قابل تقسیم به دو و هم قابل تقسیم به سه می باشند، مثلا میزان 5/8 می تواند از یک بخش دو تایی و یک بخش سه تایی تشکیل شده باشد. یا میزان 7/8 می تواند از دو بخش دو تایی و یک بخش سه تایی تشکیل شده باشد، که این ویژگی در مورد میزان های دیگر وجود ندارد. و به عبارتی میزان های ساده و ترکیبی الگویی مشخص دارند ، ولی میزان لنگ نه و همان طور که از اسمش پیداست مختلط است، یعنی تلفیقی از چند میزان.
می توان گفت میزان های لنگ نسبت به میزان های ساده و ترکیبی جدید تر هستند و بنا به نیاز آهنگسازان جدید به وجود آمده اند، که برخی از آهنگسازان از آن استفاده زیادی در آثار خود کرده اند. مثل یانی آهنگساز معروف امریکایی یونانی الاصل که در بیشتر آثار خود از میزان های 7/8 و 5/8 به طرز هنر مندانه ای استفاده کرده است مثل قطعه زیبا و معروف فصل مبارزه که در آن چندین بار میزان عوض می شود، ولی میزان غالب لنگ می باشد، و شروع آهنگ با میزان 7/8 می باشد.
نویسنده : استاد سعید محمد اصغری(استاد پیانو آموزشگاه موسیقی منظومه)
